Hasan Bin Mevlâ Muhammed' in Tasavvufî Görüşleri

Hasan Bin Mevlâ Muhammed, Münebbihâtu’l-Kulûb isimli eserini, zamanın

padişahı Sultan II. Beyazid Han’a sunmak üzere hazırlamıştır. Eserin,

padişaha sunulacak düzeyde olması, ne kadar değerli ve önemli olduğunu

ortaya koymaktadır.

Münebbihâtu’l-Kulûb isimli bu eser, ibadetlerin ve kulluğun icrasında kalbin

fonksiyonunu ortaya koyması ve pek çok tasavvufî konuya açıklık getirmesi

bakımından da önem arz etmektedir.

Kalp, dünyevî, nefsanî, şeytanî havâtırla doldurulur ve ibadet için de hazır

olmazsa sarhoş gibi olur ve ne yaptığını ne söylediğini bilemez. Gaflet,

dalgınlık, unutkanlık halinde, ne yaptığını ve ne okuduğunu bilmeden yapılan

ibadetler, kalp ve vücutla birlikte eda edilmiş olmaz. Kalbî olmayan ibadetler

de değer kazanmaz.

İbadetin makbul olması için nefs dikenlerinden temizlenmiş temiz bir kalp

toprağında icra edilmesi gerekir.

Bedenen yapılan ibadetler zâhire göre farz olduğu gibi, ibadetlerdeki ihlas

ve nefs tezkiyesi de bâtına göre farzdır. Zâhirî amellerin kabul edilmesi,

bâtınî amellerden olan ihlasla ve kalp temizliği ile yapılmasına bağlıdır.

Ameller, cam gibi kırılgan olup, yalan, dedikodu, riya, kibir ve kin gibi kötü

eylemlerle kırılarak sevaptan mahrum kalmaya sebep olabilir. Kötü sıfatlar,

amelleri kırıp dökmekle kalmayıp cehennemde azap görmeye de sebep

olur. Kemâl ve mutluluk, amellerin yapılmasında değil, kabul olmasındadır.

Tefekkür ve zikirden yoksun ibadetler, içi boş ve kabuktan oluşan buğday

tanelerine benzer. Hasat zamanı, görünenlerin kabuktan ibaret olduğu

anlaşılır.